In Nederland moeten werkgevers en werknemers zich aan bepaalde regels houden om zo gezond en veilig mogelijk te kunnen werken. Deze regels staan beschreven in de Arbowet. Onderwerpen die bijvoorbeeld in deze wet naar voren komen: wat moet je doen als je met gevaarlijke stoffen werkt, hoe moet je omgaan met zwaar lichamelijk werk, welke beschermingsmiddelen moet je gebruiken in bepaalde werksituaties en hoe kun je je werkplek goed inrichten. Samen met de werkgever kijk je hoe je je zo goed mogelijk aan deze regels kunt houden.

Ja, je moet altijd veilig en gezond kunnen werken. Jouw werkgever moet ervoor zorgen dat je de juiste middelen hebt en dat jouw werkomgeving veilig en gezond is. Alleen dan kun je goed je werk doen. Bespreek het met je leidinggevende als je jouw werk niet veilig vindt. Heb je daarna nog vragen? Binnen de organisatie kun je ook praten met mensen uit de ondernemingsraad (de OR) of met de preventiemedewerker van het bedrijf. In het geval dat jouw werkplek na deze gesprekken onveilig blijft, kun je dit melden bij een speciale instantie. Dit is de Nederlandse Arbeidsinspectie. Zij controleren of bedrijven zich aan de wet houden. Je kunt de Inspectie bellen via 0800 – 5151 om een melding te doen of informatie online doorgeven.

Jouw werkgever heeft een lijst gemaakt van de risico’s die er zijn op jouw werkplek. Dat heet een Risico Inventarisatie en Evaluatie. Het staat in de wet dat hij dit moet doen. Jij mag die inzien. Voor deze risico’s moet hij maatregelen nemen, zodat jij zo gezond en veilig mogelijk kunt werken. Bijvoorbeeld goede instructies over hoe je moet omgaan met de machines op je werkplek of de voorzorgsmaatregelen die je moet treffen als je met gevaarlijke stoffen werkt. Vraag jouw leidinggevende welke risico’s zijn beschreven, en hoe jij met die risico’s kunt omgaan. 

Op de eerste plaats heeft jouw werkgever de verplichting om jou te informeren en uitleg te geven over de manier waarop je zo veilig en gezond mogelijk kunt werken. Begrijp je iets niet of heb je niet voldoende informatie? Ga dan praten met je leidinggevende of de preventiemedewerker over welke maatregelen je kunt treffen om veilig en gezond te werken. Denk hierbij aan bijvoorbeeld het juiste gebruik van beschermingsmiddelen. En houd rekening met de veiligheidsregels van het bedrijf. Deze houden jou veilig en gezond. 

Jouw werkgever is verplicht om het werk goed te regelen. Het werk mag geen negatieve invloed hebben op jouw veiligheid of gezondheid. Hij moet jou vertellen over de risico’s die er op de werkvloer zijn. Vraag binnen het bedrijf naar de maatregelen die er zijn genomen. Heeft jouw werkgever meer dan 25 mensen in dienst? Dan is hij verplicht een speciale deskundige aan te stellen. Deze persoon noemen we een preventiemedewerker. Vraag jouw leidinggevende wie dit is bij het bedrijf waar je werkt. Als er een ondernemingsraad (de OR) is ingesteld binnen het bedrijf, kun je ook daar vragen stellen over jouw gezondheid en de veiligheid op de werkvloer.

In de Arbeidstijdenwet staan alle regels beschreven voor werktijden en pauzes. Alle werknemers en werkgevers in Nederland moeten zich hieraan houden. Soms heeft de branche extra regels gemaakt naast deze wet. Deze staan dan in een overeenkomst die de werkgevers en werknemers samen hebben gemaakt. Deze overeenkomst heet de cao (collectieve arbeidsovereenkomst). Vraag bij de werkgever na welke regels er zijn bij het bedrijf waar jij werkt.

In de Arbeidstijdenwet staan alle regels voor werktijden beschreven. Op basis van deze wet maken bedrijven eigen afspraken die ze vastleggen in jouw contract. Bekijk dus goed in je contract of je afspraken hebt gemaakt over extra gewerkte uren. De regel is dat je niet langer dan 12 uur achter elkaar mag werken. Daarnaast mag je in een week maximaal 60 uur werken. Maar dat mag je niet elke week doen. Overleg altijd met je leidinggevende als je langer moet werken.

Je hebt recht op minimaal 30 minuten pauze als je langer dan 5,5 uur werkt. Je mag deze pauze ook splitsen in twee keer een kwartier. In jouw cao (een afspraak tussen werkgevers en werknemers in de branche) kunnen afwijkende regels staan, bijvoorbeeld over doorbetaling tijdens jouw pauze. Werk je langer dan 10 uur per dag? Dan heb je recht op 45 minuten pauze. Deze mag je splitsen in meer pauzes van minimaal een kwartier. Meer regels rondom het houden van pauze kun je ook terugvinden in de Arbeidstijdenwet.

Soms gelden er strengere regels voor werk- en rusttijden. Denk bijvoorbeeld aan werken in de nachtdienst of werken als je zwanger bent. Er kunnen dan afspraken zijn gemaakt binnen jouw bedrijf, bijvoorbeeld dat je extra mag pauzeren. Dit hangt van het bedrijf af. Vraag bij de preventiemedewerker of jouw leidinggevende na wat er voor jou geldt.

Je mag maximaal 5 nachtdiensten per twee weken werken en maximaal 22 nachtdiensten per jaar. Per nachtdienst mag je niet meer dan 10 uur werken. Als het nodig is voor het werk, mag je dit uitbreiden naar 12 uur. Ook gelden er speciale regels voor rust na een nachtdienst. Informeer jezelf goed over de regels die gelden voor het werken in een nachtdienst.

Ja, je mag jouw leidinggevende vragen om langer dan 8 uur per dag te werken. Wel zijn er verschillende regels vastgelegd in de Arbeidstijdenwet, om jou te beschermen en ervoor te zorgen dat je gezond en veilig blijft in je werk. Kijk en vraag dus per situatie of je meer of langer mag werken.

Het verschilt per cao (afspraken die per branche zijn gemaakt tussen werkgevers en werknemers) of jouw werkgever verplicht is om extra gewerkte uren uit te betalen. Als het je eigen besluit is om meer uren te werken, dan is jouw werkgever niet verplicht deze overuren uit te betalen.

Je moet je werk in een goede houding kunnen doen. Lukt dit niet? Bespreek dit dan met jouw leidinggevende. Veel houdingen zijn ongezond. Denk aan lange tijd bukken, met je armen omhoog werken, of werken op je knieën. Dit kan zorgen voor vermoeidheid of te veel belasting van een deel van je lichaam. Hierdoor kan je klachten krijgen, aan bijvoorbeeld je nek, schouders of rug. Bespreek met je leidinggevende de oplossingen als je lange tijd moet bukken, staan of zitten voor je werk. Hier bestaan ook regels voor.

Van werken met gevaarlijke stoffen kun je ziek worden. Het zijn vaak stoffen die je niet kunt zien of ruiken. Of waarvan je denkt dat ze niet schadelijk kunnen zijn. Vraag jouw leidinggevende welke maatregelen hij neemt om jou en je collega’s te beschermen. Bijvoorbeeld door het regelen van afzuiging of de juiste beschermingsmiddelen. Deze beschermingsmiddelen moeten op de juiste manier gebruikt worden. Jouw werkgever moet dit uitleggen. Het is jouw eigen verantwoordelijkheid dat je dit goed doet.

Zorg dat je goed bent voorbereid als je gaat werken op hoogte. Dan verminder je het gevaar dat je naar beneden valt. Maar er zijn meer risico’s. Denk aan het naar beneden vallen van voorwerpen. Ken je de regels? Vraag het jouw leidinggevende. Hij moet zorgen voor maatregelen als je werkt op hoogte en als je risico loopt op vallen. Kijk voor actuele informatie op de site van het RIVM.

Als je klachten hebt of het werk zwaar vindt, dan moet je dit kunnen bespreken met je leidinggevende. Je kunt dit ook melden bij de deskundige binnen je bedrijf. Dit is de preventiemedewerker. Daarnaast moet jouw werkgever jou ook hulpmiddelen geven om het lichamelijke werk makkelijker te maken.

Ja, je mag aan je leidinggevende vragen of je verschillende werkzaamheden kunt uitvoeren. Voor jou is het belangrijk om eentonig werk in hetzelfde tempo zo veel mogelijk te beperken.  

Je kunt op je werk gewond raken door een ongeval. Iedere werkgever moet ervoor zorgen ongevallen en onveilige situaties op het werk te voorkomen. Bij ernstige ongevallen moet jouw leidinggevende de ambulance, brandweer of politie bellen. Deze ongevallen moet jouw werkgever direct melden bij de Nederlandse Arbeidsinspectie. Dit staat in de Arbowet.

Het is belangrijk dat jij de juiste middelen hebt om gezond en veilig te kunnen werken. Overleg met jouw leidinggevende welke middelen jou kunnen beschermen. Jullie kunnen samen beslissen wat er nodig is. Jouw werkgever is verplicht deze beschermingsmiddelen te geven en te betalen. Ze beschermen bijvoorbeeld jouw hoofd, ogen, oren, handen en voeten, of je longen. Ze verminderen het gevaar op (blijvend) letsel of ziekte. Jij bent zelf verantwoordelijk voor het juiste gebruik en onderhoud van de persoonlijke beschermingsmiddelen. Jouw werkgever moet je uitleggen hoe je dit moet doen.

Werk je bijvoorbeeld in een kas of de hele dag in de zon? In de wet staan geen vaste regels over wat wel en niet mag. Er staat wel dat de temperatuur op jouw werkplek niet nadelig mag zijn voor jouw gezondheid. Jouw werkgever moet er alles aan doen om klachten voor jouw gezondheid te voorkomen. Daarom moeten jouw werkgever en jij goed samen overleggen. Kun je werken bij een hoge temperatuur niet voorkomen? Vraag jouw leidinggevende welke maatregelen hij neemt. Wissel jouw werk bijvoorbeeld af met werk op een koelere werkplek. Zorg ervoor dat je voldoende koele dranken krijgt. Informatie over werken in de hitte is ook te vinden op de website van het FNV in meerdere talen. Via het wereldbolletje rechtsboven op de pagina kun je alle beschikbare talen vinden.

Ja, dat kan in goed overleg met jou en je collega’s. Bij heel hoge temperaturen moet jouw werkgever daar rekening mee houden. Jouw leidinggevende kan bijvoorbeeld een speciaal rooster invoeren met afwijkende werktijden. Werk je liever op normale uren? Dan kan jouw leidinggevende niet eisen dat je volgens dit speciale rooster werkt. Meer informatie over werken in de hitte is ook te vinden op het Arboportaal of in meerdere talen op de website van het FNV. Via het wereldbolletje rechtsboven op de pagina kun je alle beschikbare talen vinden.

Ja, dat kan. Jouw werkgever kan extra pauzes geven of de werktijd verkorten als het heel warm is. Daarnaast kan hij ervoor zorgen dat jij minder zwaar lichamelijk werk hoeft te doen. Je kunt ook zelf maatregelen nemen. Zorg er bijvoorbeeld voor dat je luchtige en droge kleding draagt. Drink ook veel, maar géén alcohol. Meer informatie over werken in de hitte is ook te vinden op het Arboportaal of in meerdere talen op de website van het FNV. Via het wereldbolletje rechtsboven op de pagina kun je alle beschikbare talen vinden.

Ja, dat kan. Je kunt extra last hebben van een hoge buitentemperatuur en een warme werkplek. Zo kan lang aanhoudende hitte zorgen voor vermoeidheid, problemen met concentratie, duizeligheid en hoofdpijn. Zorg dan dat je bijvoorbeeld luchtige kleding draagt en voldoende drinkt. Je kunt samen met je werkgever ook kijken of je kunt werken op een koelere plek. Meer informatie over werken in de hitte is ook te vinden op het Arboportaal of in meerdere talen op de website van het FNV. Via het wereldbolletje rechtsboven op de pagina kun je alle beschikbare talen vinden.

Jouw werkgever is verplicht maatregelen te treffen bij werken in de kou. Denk hierbij aan het afschermen van jouw werkplek van kou, wind of regen. Jouw leidinggevende moet je ook warme dranken aanbieden of gereedschappen geven die isolerend zijn. Neem ook pauzes in een warme omgeving. Dat maakt het werken in de kou daarna draaglijker. Informatie over werken in de kou is ook te vinden op de website van het FNV in meerdere talen. Via het wereldbolletje rechtsboven op de pagina kun je alle beschikbare talen vinden.

Ja, dat kan. Je hebt kans op bevriezing van de huid, verminderde motoriek, bevroren vingers, ogen of neus. Je kunt bewusteloos raken. Of zelfs een hartstilstand krijgen als je in een hele koude ruimte werkt. Dat kan als je lichaamstemperatuur daalt onder de 35 °C. Neem daarom de juiste maatregelen als je moet werken in de kou, zoals het dragen van warme kleding, het drinken van warme dranken en het nemen van pauzes in verwarmde ruimtes. Meer informatie over werken in de hitte is ook te vinden op het Arboportaal of in meerdere talen op de website van het FNV. Via het wereldbolletje rechtsboven op de pagina kun je alle beschikbare talen vinden.

Pesten of agressief gedrag op het werk kunnen zorgen voor psychische problemen of lichamelijk letsel. Daardoor kun jij minder goed je werk doen. Meld dit altijd bij je leidinggevende. In veel bedrijven is hiervoor iemand aanwezig die dit met jou in vertrouwen kan bespreken en kan meedenken over een oplossing. Dit noemen we een vertrouwenspersoon. Je kunt dit navragen bij iemand van de ondernemingsraad (OR) of bij de preventiemedewerker.

Het kan gebeuren en ruzie kan voorkomen op de werkvloer. Dit is geen goede reden om je ziek te melden, dus het is belangrijk om dit te bespreken en te zoeken naar een oplossing. Je kunt dit doen met de preventiemedewerker van het bedrijf of iemand van de ondernemingsraad (OR). In veel bedrijven is hier iemand voor aangesteld: een vertrouwenspersoon. Deze persoon kan de situatie van een afstand bekijken en meedenken over een oplossing.

Als je zwanger bent, heb je het recht om minder zwaar werk te doen. Ook moet je tot zes maanden na de bevalling zwaar werk zo veel mogelijk beperken. Dit betekent weinig lichamelijke belasting. Ook heb je recht op meer pauzes. Als je werkt met gevaarlijke stoffen, moet je extra voorzichtig zijn. Bespreek met je werkgever met welke stoffen je wel en niet meer kunt werken.

Je bent verplicht een zwangerschap te melden aan je werkgever. Het is verplicht om dit te melden minimaal drie weken voor je met zwangerschapsverlof gaat. Het is verstandig je leidinggevende al eerder te vertellen dat je zwanger bent. Je werkgever kan dan op tijd op zoek gaan naar een tijdelijke vervanger. Daarbij is het ook belangrijk dat je kijkt of het nodig is jouw werkzaamheden aan te passen als je zwanger bent, zodat jij en jouw ongeboren kind geen gevaar lopen. Dit kan alleen als de werkgever ook op de hoogte is van jouw zwangerschap.

Ja. Als je zwanger bent, dan heb je extra rechten. Bijvoorbeeld op ‘regelmatige arbeid’. Dat betekent dat je niet zomaar opgeroepen mag worden om te werken. Je hebt recht op extra pauzes. Tijdens je zwangerschap en 6 maanden na je bevalling mag je maximaal 10 uur achter elkaar werken. Je mag geen nachtdiensten draaien, tenzij het echt niet anders kan voor jouw werk. Bespreek deze rechten met je leidinggevende.

Bespreek al je vragen over jouw werk tijdens jouw zwangerschap met je werkgever. Als je er niet uitkomt met je werkgever, neem dan contact op met de preventiemedewerker, iemand van de ondernemingsraad, of met de vertrouwenspersoon binnen de organisatie. Mocht dat allemaal niet lukken, dan kun je ook contact opnemen met een deskundige van buiten de organisatie. Denk bijvoorbeeld aan een arbodeskundige die is aangesloten bij de arbodienst, of een bedrijfsarts.

Jouw werkgever mag je niet ontslaan als je zwanger bent. Hij mag je ook niet ontslaan omdat hij denkt dat je zwanger wilt worden. De eerste 6 weken na jouw bevallingsverlof mag je niet ontslagen worden. Alleen in speciale gevallen is ontslag tijdens jouw zwangerschap of bevallingsverlof mogelijk.

Ben je vader geworden? Dan heb je recht op verlof zodra je kind is geboren. Vanaf 1 juli 2020 kun je als vader of partner ook extra geboorteverlof opnemen. Dit gaat om maximaal 5 weken. Daarbij word je voor 70% doorbetaald. Bespreek met je leidinggevende als je tijdelijk minder wilt werken om voor je kind te zorgen.

Als jij in dienst bent bij het bedrijf waar je werkt, heb jij recht op 16 weken zwangerschapsverlof. Dit verlof gaat in vanaf 4 tot 6 weken voor de datum dat jij bent uitgerekend. Tijdens het zwangerschapsverlof wordt jouw loon gedurende 16 weken doorbetaald. Als je langer verlof wilt, kun je deze periode langer maken door jouw vakantiedagen te gebruiken, of je overlegt met je werkgever of het mogelijk is dat je onbetaald verlof neemt. Dat betekent dat geen loon krijgt tijdens die verlofdagen.

De eerste 9 maanden na de bevalling heb jij het recht om tijdens werktijd in alle rust en afzondering jouw kind borstvoeding te geven of om te kolven. Jouw werkgever is verplicht een schone en van binnenuit afsluitbare kamer in te richten waar je dit kunt doen. Dit kan zo vaak en zo lang als het nodig is, maar niet langer dan een vierde van de tijd die je in totaal werkt. Ook moet zwaar lichamelijk werk tot 6 maanden na de bevalling zoveel mogelijk beperkt worden en mag je niet met alle stoffen werken als je borstvoeding geeft. Dit is per stof anders, overleg dit met je werkgever.

Als je koorts hebt, mag je niet naar je werk. Meld dit zo snel mogelijk telefonisch bij je leidinggevende. Bij afwezigheid doe je dit bij de plaatsvervanger. Krijg je niemand aan de lijn? Spreek dan de voicemail in of stuur een bericht als voicemail niet mogelijk is. Jouw werkgever kan dan zorgen voor vervanging.

Wat jouw werkgever moet doen, ligt aan hoe lang je ziek bent. Is het maar een paar dagen of ben je langdurig ziek? Als het gaat om een griepje van een paar dagen is jouw werkgever niet verplicht dit te melden bij de arbodienst of een bedrijfsarts. Dit zijn deskundigen die jouw werkgever adviseren bij ziekte op de werkplek en over veilig werken. Ben je langer dan een week ziek, dan meldt jouw werkgever dit bij de arbodienst of de bedrijfsarts. Zo kunnen ze jou zo goed mogelijk begeleiden tijdens je ziekte en kunnen jullie samen werken aan jouw herstel. De bedrijfsarts kijkt naar jouw situatie en bepaalt of je misschien aangepast werk kunt doen en hoe en wanneer je het beste kunt terugkeren naar de werkvloer.

In het geval van langdurig ziek zijn, meldt jouw werkgever dit bij de arbodienst of de bedrijfsarts. Dit zijn deskundigen die jouw werkgever adviseren over gezond en veilig werken op de werkplek. De arbodienst of bedrijfsarts zal contact met je opnemen over het verdere verloop van jouw ziekte en het feit dat je niet kunt werken. Samen met de werkgever maken jullie dan een plan voor een langer traject. Het hangt van de situatie af hoe dit plan eruitziet.

Hier zijn afspraken voor. Je probeert zo veel mogelijk in je vrije tijd naar de dokter of tandarts te gaan. Je krijgt er dus niet zomaar vrij voor. Kun je niet buiten werktijd naar de dokter of tandarts? Dan heb je recht hebben op korte tijd vrij. Dit noemen we verzuimverlof. Overleg dit wel altijd met je leidinggevende.

Nee, dat hoef je volgens de wet niet te doen. Jouw werkgever mag niet vragen waarom je ziek bent. Hij mag ook niet vragen wat de oorzaak is. Dus welke ziekte je hebt. Wel mag hij vragen wanneer je verwacht weer te kunnen werken. Als je langer dan een week ziek bent, meldt jouw werkgever dit bij de bedrijfsarts. Deze arts kijkt wel naar wat je hebt, hoe lang dit gaat duren en of je misschien aangepast werk kunt doen. Samen met jou en je werkgever maakt hij een plan voor jouw herstel en hoe je weer kunt terugkeren naar je werk. Jouw leidinggevende verwacht van je dat je er alles aan doet om zo snel mogelijk beter te worden. Dat is ook in jouw belang.  

Ja, dat is mogelijk. Hiervoor werkt de werkgever samen met een bedrijfsarts. Hij beoordeelt of je ziek bent en bekijkt of je in staat bent om aangepast werk te kunnen doen. Ook schat de bedrijfsarts in hoe lang jouw ziek zijn (jouw ziekteverzuim) ongeveer zal duren. Uiteraard is het advies van je huisarts belangrijk. Maar de bedrijfsarts beslist of je wel of niet kunt werken. Geef bij ziekte altijd je woon- en verblijfplaats door aan je leidinggevende. Dit is voor de controle bij ziekte.

Ja. Na de eerste week dat je je hebt ziek gemeld, doet de werkgever een melding bij de bedrijfsarts. Deze arts helpt bij de begeleiding van jouw ziekte door te kijken wat je hebt, hoe lang je niet kunt werken en of je misschien aangepast werk kunt doen. Ook maakt hij samen met jou en je werkgever een plan om na je ziekte weer terug te keren op de werkvloer.